4 mei 2019 in Spijk

6 mei 2019 redactie 2330 Views

“In Vrijheid kiezen” is het jaar thema van dit jaar zelfs in deze tijd nog lang niet voor iedereen vanzelf sprekend. Gelukkig hebben wij hier in Spijk wel de vrijheid en konden we kiezen om aanwezig te zijn bij de dodenherdenking. Het was een waardevolle bijeenkomst in samenwerking met de kinderen van CBS de Borgstee, OBS Fiepko Coolman en jeugd van MAFF en het CBS. Om 19.40 was stonden de deuren open van de Andreas kerk in ‘t Loug voor een moment van overdenken en dit geheel werd opgeluisterd met muziek. Om 19.45 werd iedereen welkom geheten en las Wilrik Broekhuizen het zelf gemaakte gedicht van groep 7&8 van de Fiepko Coolman voor.

4 mei
Twee minuten stil
het is heel even
mensen hebben voor onze vrijheid gevochten.
Twee minuten stil
het is heel even.
Met gedachten ben je twee minuten stil.
Het is goed dat we dit doen.
Vrijheid voor allen
en twee minuten stil
het blijft een gedenkwaardige dag,
omdat er zoveel mensen zijn gesneuveld.
Twee minuten stil
en totaal geen gegil.
Dat is waar ik naar verlang.

Nadat iedereen de kerk had verlaten zijn we onder begeleiding van jongens van CBS met de trom vertrokken naar de nationale begraafplaats waar de blazers van het CBS ons opwachten met muziek. Om 19.58 werd het taptoe signaal gespeeld waarna we 2 minuten stilte in acht namen voor alle slachtoffers van toen en nu!
Na het zingen van het Wilhelmus was het woord aan Ds. Schimmel hij vertelde een indrukwekkend verhaal over een Duitse dominee: Vandaag staan wij stil bij al die mensen die tijdens de tweede wereldoorlog, en ook bij andere oorlogen, hun leven hebben verloren. En we staan ook stil bij mensen die hun leven hebben gegeven, om dat van anderen te redden.

Eén van die mensen was de Duitse predikant Dietrich Bonhoeffer. Toen in Duitsland in de jaren voor de oorlog het nationaalsocialisme opkwam, en zelfs de kerken in Duitsland daar steeds meer door beïnvloed werden, kón Bonhoeffer vluchten, naar de Verenigde Staten. Maar hij besloot om in Duitsland te blijven.
Hij richtte de bekennende Kirche op, een ondergrondse kerk die zich niet hield aan de eisen van het nationaalsocialisme. Bonhoeffer was altijd pacifist geweest, maar hij geloofde dat hij niet stil kon zitten en niets kon doen. Hij hielp Joden om te vluchten naar het neutrale Zwitserland, en was betrokken bij de voorbereiding van een aanslag op het leven van Adolf Hitler. Als gevolg daarvan werd hij opgepakt en verhoord, en uiteindelijk ter dood veroordeeld. Hij heeft daarvoor een tijd in gevangenissen en concentratiekampen doorgebracht. In de gevangenis had hij vaak diepe gesprekken met zijn bewakers. Ze waren onder de indruk van hoe rustig en kalm hij was, vertelden ze later. Maar zo voelde hij zich niet altijd.

Hij heeft in de gevangenis een gedicht geschreven over hoe hij zich voelde, dat ik graag zou willen voorlezen:

Gedicht ‘Wie ben ik’
uit: Dietrich Bonhoeffer – Verzet en overgave
Wie ben ik?
Ze zeggen me vaak:
je treedt uit je cel
rustig en blij en zeker
als een burchtheer uit zijn slot.
Wie ben ik?
Ze zeggen me vaak:
je spreekt met de bewakers,
vrij, rechtuit, en vriendelijk,
als was je hun heer.

Wie ben ik?
Ze zeggen me ook:
je draagt je zwarte dagen
evenwichtig, glimlachend, trots,
als iemand die gewend is te overwinnen.

Ben ik werkelijk
wat anderen over mij zeggen?
Of ben ik alleen
wat ik weet van mijzelf:
Onrustig, vol heimwee
ziek als een gekooide vogel
snakkend naar lucht alsof ik werd gewurgd
hongerend naar kleuren
naar bloemen en vogels
dorstend naar een woord
naar een mens dichtbij
trillend van woede om willekeur
om de geringste krenking
opgejaagd wachtend op iets groots
machteloos,
bang om vrienden in den vreemde
moe en te leeg om te bidden
te danken
te werken
murw.
Ben ik bereid om van alles afscheid te nemen?

Wie ben ik? De een of de ander?
Ben ik nu de een en morgen de ander?
Of ben ik beiden tegelijk?
Voor mensen een huichelaar
en ben ik in mijzelf een verachtelijk huilende zwakkeling?
Lijkt wat nog in mij is op een verslagen leger
wanordelijk vluchtend na de verloren slag?

Wie ben ik? Ik ben de speelbal van mijn eenzame vragen.
Maar wie ik ook ben, Gij kent mij
ik ben van U, mijn God.

Op 9 april 1945 is Bonhoeffer ter dood gebracht in concentratiekamp Flossenbürg. In alle rust liep hij naar de plaats waar de doodstraf voltrokken zou worden. Zijn laatste woorden waren:
Dit is het einde, maar voor mij het begin van nieuw leven.

Vandaag gedenken wij alle mensen die het slachtoffer zijn geweest van oorlog. Om nooit meer te vergeten wat er is gebeurd. En wij gedenken mensen als Dietrich Bonhoeffer, en anderen, die ondanks de dreiging,
in vrijheid hebben gekozen om niet zichzelf te redden, maar er voor hun medemens te zijn. Dat doen we, om hun daden ons te laten leiden, in de keuzes die wij, in vrijheid, maken.

Na deze indrukwekkende toespraak las Ruben Baar het zelf gemaakte gedicht van groep 8 van de Borgstee voor

Ieder jaar herdenken wij weer
hoe de oorlog is geweest.
En wij beseffen keer op keer
dat de vijand werd gevreesd.
Iedereen was bang,
want de Duitsers hielden iedereen in bedwang.
Er vielen veel doden
waaronder veel Joden.
Hitler was een slecht mens,
want hij had een slechte wens.
Ook speelde hij de baas
en mensen vonden dit erg dwaas.
De Joden moesten weg met de trein
naar een concentratiekamp,
dat was niet fijn.
Nee, dat was een grote ramp.
Het verzet was geboren
om Hitler te storen.
In 1945 kwamen de geallieerden
om de oorlog te keren.

Manon Bansema en Tessa Lijnema jeugd van MAFF hebben namens het dorp de krans bij het monument mogen leggen. En Merijn de Haan en Bridget Bos hebben namens de beide scholen een bloemstuk gelegd. Na een dank woord kreeg een ieder de mogelijkheid om even stil te staan bij het monument en om zelf mee gebrachte bloemen of de uitgedeelde witte rozen bij het monument te leggen. In het bijzonder willen wij mevr. Brontsema bedanken voor haar aanwezigheid, haar broer is 1 van de slachtoffers die is begraven bij het monument. Ook willen wij alle jeugd, de scholen, Ds. Schimmel, Duurt Stoppels, fam. Veldman en Kornelia en raadslid Henk ten Brinke bedanken voor hun medewerking van deze bijzondere herdenking.